Kỹ thuật xử lý chanh ra hoa trái vụ

Chanh là một trong những loại cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế cao cho các nhà vườn, thường ra hoa chính vụ trong mùa khô và thu hoạch tập trung trong mùa mưa.

Nhưng mùa thuận (mùa mưa) giá chanh thường rất rẻ, thậm chí không đủ chi phí thu hoạch nên người trồng chanh có khuynh hướng điều khiển cho chanh ra hoa trong mùa mưa để thu hoạch trong mùa khô, nhất là dịp Tết sẽ bán được giá. Nhưng việc xử lý ra hoa trong mùa mưa là yêu cầu kỹ thuật rất quan trọng đối với nhà vườn trồng chanh.

Do vậy, khi xử lý ra hoa bà con nông dân nên áp dụng kết hợp 3 biện pháp là xiết nước, phá lá và phun hỗ trợ các hóa chất. Sau khi thu hoạch (tháng 7 - 8 âm lịch) khoảng 15 ngày: Bà con bón phân cho cây phục hồi (áp dụng cho cây 5 năm tuổi): Bón 1 - 2 kg NPK 20-20-15 + 10 kg phân hữu cơ hoai mục, trộn chung với 20 gr nấm Trichoderma cho một gốc giúp cây phục hồi và ra đọt non tốt, đồng thời giúp tăng độ phì cũng như cải tạo đất, kháng các nấm bệnh gây hại như Fusarium, Phythophthora, Rhizoctonia, Pythium…

Sau đó, tiến hành cắt các đoạn cành đã mang trái, cành già, cành sâu bệnh cho vườn thông thoáng. Quét hoặc phun vôi hay dung dịch Bordeaux lên thân, cành phòng ngừa nấm; đồng thời kết hợp phun thuốc trừ sâu 2 lần (7 ngày/lần) giúp cây phát triển tốt chuẩn bị sức ra hoa.

Bón phân đón ra hoa: Đặc tính của cây chanh là khi nhú đọt sẽ kèm theo hoa, cây cần phải nhờ đến độ già của cơi đọt thì mới ra hoa đạt hiệu quả. Vườn chanh ra đọt non được 1,5 tháng thì bón 500 gr DAP + 500 gr kali. Kết hợp phun 2 - 3 lần bột ra hoa (F.Bo) ướt đều 2 mặt lá, 7 ngày/lần.

Khi đọt lá đủ già (3 tháng), bắt đầu “xiết nước” cho đến khi cây “xào” lá (lá hơi cuốn lại gần giống như bị héo). Thời gian “xiết nước” khoảng 1 - 2 tuần tuỳ điều kiện thời tiết. Sau khi xiết nước thì tưới đẫm lại 3 ngày liên tục. Sau đó tiến hành phun thuốc kích thích ra hoa đồng loạt. Khi tưới nước 2 ngày, cây hơi “tỉnh” lại, chúng ta sử dụng chế phẩm ra hoa C.A.T + F.Bor xịt ướt đều 2 mặt lá, 5 ngày/lần. Hai chế phẩm này có tác dụng giúp hoa bung ra nhanh và mạnh nhưng không gây cháy đọt non.

Phun hóa chất làm rụng lá như: Thioure nồng độ 0,5%, hay thioure nồng độ 0,3% kết hợp với urê nồng độ 4,6%. Nếu số lá rụng quá ít thì cây sẽ ít ra hoa mà chủ yếu là ra đọt non. Nếu lá rụng quá nhiều thì sau khi cây ra hoa đậu trái, số lá còn lại sẽ không đủ sức nuôi trái sau này, cây suy kiệt sẽ dễ nhiễm nấm bệnh và tuổi thọ của cây sẽ giảm.

Ngoài ra, còn cách làm khác để chanh ra trái theo ý muốn cũng rất hiệu quả mà ít làm kiệt sức cây hơn. Đó là xịt Paclobutrazol 10WP với liều lượng khoảng 20 gr pha 8 lít nước sẽ giúp cây ra hoa nghịch mùa rất tốt mà ít làm suy kiệt cây do giữ được bộ lá.

Lưu ý rằng, đối với việc dùng urê hay Paclobutrazol để ức chế tạo độ “sốc” giúp cây dễ ra hoa thì liều lượng phải xác định cho phù hợp với độ tuổi cây, thời tiết, chế độ chăm sóc… Có như vậy thì sự ra hoa mới đạt được như mong muốn. Sau khi lá vàng, rụng tiến hành bón phân NPK với tỷ lệ đạm cao kết hợp tưới nước cho cây ra hoa.

Để kích thích trổ hoa tập trung, nhà vườn trồng chanh thường sử dụng 2,4 D nồng độ 0,01 - 0,03% (tương đương với nồng độ 72 -216 mg 2,4 D trên 1 lít nước) hoặc kết hợp với các sản phẩm có tác dụng kích thích trổ hoa như Thiên Nông hay F94 cùng với phân NPK 10-60-10 (từ 0,2 - 0,5%) nhằm thúc đẩy sự hình thành và phát triển hoa.

Tăng tỷ lệ đậu trái bằng cách xịt các loại phân bón có nhiều Calci với Bor như chế phẩm đậu trái C.A.T- giúp cây dễ đậi trái và sau này ít rụng trái non hơn. Thông thường trên cây chanh có 2 - 3 đợt rụng sinh lý, khi ấy bà con dùng HCR xịt cho cây từ 1 - 2 lần cách nhau 7 ngày/lần để giảm bớt hiện tượng rụng trái non.

Tuy nhiên, việc “xiết cây” cho ra hoa trái vụ ít nhiều cũng ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây; do đó đòi hỏi người sử dụng sau đó phải chăm sóc thật tốt cho chanh mau hồi sức, không nên lạm dụng việc phun các hóa chất để làm cho lá rụng, nhất là việc sử dụng 2,4D vì sẽ làm cây suy kiệt rất nhanh.

Việc xử lý ra hoa trên chanh không khó nếu chúng ta áp dụng đúng kỹ thuật và tùy từng điều kiện cụ thể mà nên chọn biện pháp xử lý ra hoa tối ưu cho chanh. Vấn đề đặt ra cho nhà vườn hiện nay là thời điểm nào thích hợp để xử lý ra hoa đúng lúc bán trái được giá nhất, thu lợi nhuận cao.

KIỀU OANH, Nông nghiệp VN, 29/03/2013