Rau má - Cây thuốc quý

Bên cạnh tác dụng chống phù nề nhờ lợi tiểu nhẹ, rau má bảo vệ thành mạch máu và giữ máu loãng.

 Màu xanh diệp lục tố của ly nước rau má lúc trời đang đổ lửa chẳng khác nào cơn gió nhẹ nhàng len qua khe cửa. Nhưng nếu chỉ dựa vào tính mát để xếp rau má vào nhóm thực phẩm hạ nhiệt thì uổng! Loại rau này từ cả chục thế kỷ đã có mặt trong dược điển của nhiều quốc gia, từ Đông sang Tây.

Lâu hơn nữa, thuở trước Công nguyên, rau má đã được đề cập trong y thư Trung Quốc, Hy Lạp, Ai Cập… với tác dụng giải nhiệt, kháng viêm, khử phù thũng… Rau má được ưa chuộng nhờ tác dụng theo kiểu “sân nào cũng chơi”. Bằng chứng là thầy thuốc cổ truyền Ấn Độ (Ayurveda) có kinh nghiệm dùng rau má để cải thiện chức năng tư duy và hưng phấn chức năng sinh dục. Với nhiều bà ngoại ở phương Đông thì “mánh nấu ăn” giúp lợi sữa cho con gái vừa làm mẹ cũng chính là món nước rau má.

Từ kinh nghiệm của dân gian thường dùng rau má chống táo bón, các nhà điều trị đã phát hiện tác dụng lợi mật của rau má để mạnh dạn áp dụng dược liệu này trong các bệnh gan mật. Các công trình nghiên cứu chuyên đề ở Nga đã xác minh khả năng bảo vệ nhu mô gan, hỗ trợ chức năng giải độc của gan và điều hòa biến dưỡng chất béo của rau má. Dược liệu này vì thế giữ vai trò nòng cốt trong thành phần của nhiều dược phẩm có thương hiệu uy tín trong điều trị bệnh gan mật mạn tính.

Với các nhà nghiên cứu ở vùng Trung Âu thì rau má là món thuốc quý để bảo vệ mạch máu, đặc biệt hữu ích cho cấu trúc yếu ớt của hệ thống tĩnh mạch. Bên cạnh tác dụng chống phù nề nhờ lợi tiểu nhẹ, rau má bảo vệ thành mạch máu và giữ máu loãng. Rau má vì thế là món ăn nên thuốc cho bệnh nhân cao huyết áp, cho đối tượng thiếu máu cơ tim, người bị trĩ, người hay có vấn đề với mạch máu ngoại biên của chi dưới, như người phải đứng nhiều giờ trong dây chuyền sản xuất, cũng như cho phụ nữ bị giãn tĩnh mạch sau nhiều lần sinh nở...

Phái yếu ở châu Á đã từ nhiều ngàn năm biết ăn rau má để giữ da lâu già. Nhiều công trình nghiên cứu trong thập niên gần đây, đặc biệt ở Trung Quốc, đã chứng minh tác dụng làm lành vết thương và tránh sẹo của rau má. Nhờ rau má, cho dù là dùng ngoài, tiến trình tổng hợp lớp sợi keo dưới da được gia tốc thấy rõ. Da nhờ đó mau lành, da đang lành nhờ đó lâu nhăn, da kéo sẹo thì sẹo không lồi. Không lạ gì khi rau má hiện có mặt trong vô số dược phẩm dùng ngoài với tác dụng kép, vừa thanh trùng vừa phục hồi mặt da, cũng như trong nhiều loại mỹ phẩm, từ sữa rữa mặt ngừa mụn đến kem chống nếp nhăn.

Theo các nhà nghiên cứu ở Mỹ, rau má rõ ràng có tác dụng cải thiện hàm lượng dưỡng khí trong tế bào thần kinh. Người thường có rau má trên bàn ăn nhờ đó vừa không đãng trí, ít lẫn lộn, dễ ngủ và bớt căng thẳng đầu óc. Thừa thắng xông lên, nhiều nhà điều trị hiện đang mạnh dạn cổ động cho việc kết hợp rau má trong khẩu phần của người cao niên để chống bệnh Alzheimer.

Tổng kết các công năng vừa kể của rau má, rau má rõ ràng là thức uống lý tưởng cho người bị bệnh tiểu đường với điều kiện đừng pha đường vào ly nước rau má.

Rau má không biết từ lúc nào đã trở thành dược liệu không chỉ hữu ích nhờ tác dụng đa dạng mà còn do tính kinh tế. Ly nước rau má bên vệ đường nếu xa rời tác dụng mong đợi chẳng qua vì thức uống không được bảo đảm vệ sinh. Đổ lỗi cho rau má là không công bằng. Rau má nếu biết nói chắc đã khẩn khoản yêu cầu một điều rất hợp lý: Xin giữ cho hoạt chất trong rau má, cũng như hàng trăm món ăn dân dã khác, sạch sẽ và xem “an toàn là trên hết”!

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng (Trung tâm Điều trị Ôxy cao áp TP HCM)