Cây gai có vị ngọt đắng, tính mát, đi vào hai kinh tâm, thận; thường dùng để trị các bệnh đường tiểu như: bí tiểu, tiểu đục, tiểu ra máu, còn dùng để cầm máu và trị động thai.
Cây gai còn gọi là Gai tuyết, trữ ma, tầm ma, tầm gai, cây gai bánh. Tên khoa học Boehmeria nivea (L) Gaud, thuộc ) họ cây ngứa – Ulticacea ( Phạm Hoàng Hộ)
Đây là cây mà dân gian vẫn dùng lá làm bánh gai ăn và sợi để dệt làm lưới đánh cá. Cây này thường mọc hoang. Có thể trồng bằng gốc hay giâm cành vào mùa xuân. Cây sống lâu năm, có thể cao tới 1,5 – 2m. Lá lớn, mọc so le, hình tim, dài 7 – 15cm, rộng 4 – 8cm, mép có răng cưa, đáy lá hình tim hay hơi tròn, mặt dưới trắng vì có nhiều lông trắng, mặt trên có màu lục sẫm, ráp, có 3 gân từ cuống phát ra.
1. Bộ phận sử dụng
1.1 Lá và rễ cây gai
Lá bánh gai thu hái vào mùa hè, phơi khô, tán bột để làm bánh. Thân cây có sợi dừng để dệt bao bố.
2.2 Rễ cây gai
Rễ được gọi là trữ ma căn, hái vào bất cứ mùa nào, nhưng tốt nhất là vào thu đông. Hái về rửa sạch đất phơi hay sấy khô. Rễ có vị đắng, tính hơi hàn, quy kinh tâm, thận. Tác dụng thanh nhiệt giải độc, tán ứ, thông lâm, an thai. Dùng trong các trường hợp đơn độc, sang lở, đái buốt, đái rắt, phụ nữ có thai đau bụng, ra huyết, xích bạch đới, viêm cổ tử cung. Liều dùng 10 – 20g.
Trong 100g cây gai có chứa: nước, protein 85,3g, chất béo 0,5g, carbohydrates 5,4g, chất xơ 3,1g, tro 2g, vitamin A (beta caroten) 1,15mg, B1 (thiamine) 0,2mg, 0,39mg vitamin B5, 0,3mg pyridoxine, 0,1mg folic acid, 30mcg vitamin C, 333mg vitamin E, 0,8mg vitamin K, 498,6mcg biotin, 0,5mcg choline, 17,4mg kali, 334mg canxi, 481mg magiê, 57mg sodium, 80mg photpho, 71mg chlorine, 150mg sắt, 1,64mg mangan, 779mg đồng, 76mcg selenium, 0,3mg kẽm…
2. Công dụng chữa bệnh của cây gai
Cây gai có vị ngọt đắng, tính mát, đi vào hai kinh tâm, thận; thường dùng để trị các bệnh đường tiểu như: bí tiểu, tiểu đục, tiểu ra máu, còn dùng để cầm máu và trị động thai.
2.1 Cầm máu:
Trong dân gian, khi muốn cầm máu vết thương, người ta rửa sạch lá, giã nát, đắp vào, thấy có tác dụng cầm máu tốt. Trong y lý của Đông y, máu màu đỏ thuộc hỏa, lá gai khi giã nát có màu đen – tương ứng với hành thủy. Trong ngũ hành, thủy khắc hỏa cho nên lá gai có thể cầm được máu. Theo dược lý hiện đại, lá gai có chlorogenic acid, flavonoid rhoifolin, apogenin. Chlorogenic acid thủy phân cho acid cefeitannic và quinic; do đó lá bánh gai có tính cầm máu.
2.2 Chống oxy hóa:
Chlorogenic acid có tính chống oxy hóa mạnh gấp 10 lần vitamin E. Nó phong tỏa nhóm “tự do”, ngăn chặn sự oxy hóa lipoprotein LDL, là khởi điểm của xơ động mạch để dẫn tới cao huyết áp và nhồi máu cơ tim. Cũng như vitamin E, nên dùng chlorogenic acid (lá gai) trước khi LDL bị oxy hóa. Lá gai có các flavonoid khác như rhoifolin và apigenin. Các flavonoid này có tính chống oxy hóa yếu.
2.3 An thai:
Rễ cây gai mới hái hoặc phơi khô 30g sắc với 600ml nước, cô làm 200ml, chia làm 3 lần uống trong ngày. Chỉ 1 – 2 ngày là có kết quả, không nên kéo dài.
- Tư âm thanh nhiệt, dưỡng huyết an thai: trữ ma căn 30g (nếu tươi dùng 60 – 90g), sinh địa 30g, gạo nếp 100 – 150g; sắc sinh địa và trữ ma căn lấy nước cốt rồi ninh với gạo nếp thành cháo, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
- Dưỡng huyết an thai: trữ ma căn tươi 50g, hồng táo 10 quả, gạo nếp 100g; sắc trữ ma căn lấy nước nấu với gạo và hồng táo thành cháo, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.
- Trị động thai: rễ gai mới lấy hoặc đã phơi khô 30g, sắc với 600ml nước, còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày. Uống 1 – 2 ngày sẽ đỡ.
- Trị phụ nữ có thai ra huyết dọa sảy, có thai bị đau bụng: rễ gai tươi 4 phần, tía tô 1 phần, lá ngải cứu 1 phần (mỗi phần 12g), sắc với nước uống trong ngày.
- Trị có thai bị đau bụng, động thai: rễ gai 2 phần, cành tía tô 2 phần (mỗi phần 4g), băm nhỏ, phơi khô sắc với 400ml nước, cỡ còn 100ml uống hết 1 lần trong ngày. Nếu có rỉ máu thì cho thêm 10g lá huyết dụ.
2.4 Lợi tiểu:
Rễ và lá trung bình 10 – 30g sắc với nước uống.
Theo sách Nam dược thần hiệu (Tuệ Tĩnh): kết hợp rễ gai, hoa mã đề và hành; sắc nước uống trị tiểu buốt, tiểu rắt, sạn thận.
2.5 Trị sa tử cung:
Rễ gai khô 30g sắc với 600ml nước, uống nhiều lần trong ngày. Uống liền 3 – 4 ngày.
2.6 Trị đại, tiểu tiện ra máu:
Lấy 15 – 20g lá gai sắc nước uống trong ngày.
Trị tiểu nước trắng đục như nước vo gạo: rễ gai 30g, rau dừa nước và thổ phục linh (mỗi thứ 20g), đinh lăng, trinh nữ và thương nhĩ tử (mỗi thứ 16g). Nấu với 1.000ml nước, cô lại còn 1/4 (250ml), chia 2 lần uống trong ngày.
Trị phong thấp đau nhức các khớp: rễ cây tầm gai (trữ ma căn), 50g, ngâm với 1 lít rượu 1 tuần. Sau đó, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 10ml.
2.7 Trị tay chân tê mỏi:
Rễ cây gai 15 – 20g, sắc uống.
Làm mụn nhọt bớt mưng mủ, giảm sưng đau: rễ gai và rễ vông vang (2 thứ bằng nhau) giã nát đắp lên mụn nhọt. Đắp 1 – 2 ngày.
2.8 Cầm máu vết thương:
Lá gai tươi rửa sạch, giã nát đắp vào vết thương, băng lại.
2.9 Ngăn ngừa rụng tóc:
Chiết xuất từ rễ có nhiều chất sắt, được dùng để ngăn ngừa rụng tóc.
Chú ý:
Cây gai có thể được coi là một loại rau, vì nó có nhiều vitamin (A, C, B2, B5, B9 và K, kẽm và đồng) cùng nhiều khoáng chất…
Khi được luộc chín, cây gai không còn gây ngứa nữa (gai đã mềm, không còn acid) và nước rau khá ngon (mùi hơi giống canh rau dền).
Bánh gai để lâu được là nhờ chlorogenic có tính chống nấm và vi khuẩn. Thị trường có bánh gai giả (nhuộm nâu) chỉ để vài ngày là mốc do không có lá gai (thiếu chlorogenic).
Không phải bệnh thực nhiệt không dùng.
Lương y HOÀNG DUY TÂN
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, bọ nhảy phá hoại các cây họ thập tự: ...
Cần là loại rau ưa nhiệt độ thấp, chỉ phát triển vào mùa đông (cuối thu, đầu ...
Hiện là thời điểm phát triển nhiều diện tích rau màu vụ đông ở đồng bằng sông ...
Nếu bạn có một khu vườn nhỏ xinh và muốn phủ xanh chúng bằng những loại rau ...
Trồng rau su hào trái vụ, cho năng suất và giá thành cao, đang được nhiều nông ...
Biện pháp dùng bẫy bả chua ngọt là chỉ pha thuốc vào bả, sau đó đặt bả ...
Calcium cần cho sự phát triển răng và xương, hoạt động dẫn truyền tín hiệu thần kinh, ...
Với cách trồng này chúng ta tận dụng thân cây chuối sau khi thu hoạch thay vì ...
Theo Đông y, rau khúc có vị ngọt, hơi đắng, tính bình, không độc đi vào kinh ...
Một số loại nước ép rau quả thường được sử dụng như một cách thức để bạn ...
Rau mầm củ cải đỏ có giá dinh dưỡng cao hơn gấp 2 tới 3 lần bình ...
Rau mầm hướng dương có độ giòn, béo thanh mát ở cuống họng và là một món ...
Để trồng rau bằng phương pháp này, bạn cần chuẩn bị hộp xốp, đất trồng, phân hữu ...
Bệnh phát triển từ mặt dưới lá, phía trên lá có những chấm nhỏ màu vàng, về ...
Bệnh hại rau do nấm trong đất là một vấn đề mà người nông dân còn gặp ...
Tùy theo độ phì nhiêu của đất mà bón phân hợp lý. Với diện tích 1.000m2 có ...
Tương truyền rằng ông tổ ngành y Hippocrates đã chọn những nơi gần bờ suối có nhiều ...
Các dạng nhà lưới hiện đã xây dựng ở các vùng trồng rau có thể sử dụng ...
Theo chuyên gia Nguyễn Lân Hùng, có một loại đậu cũng có thể đưa vào cho bà ...
Cây bồn bồn có tên khoa học là Typha orientalis G.A, Họ hương bồ - Typhaceae. Bồn ...
Không nên hòa lân super với một lượng lớn để tưới thúc vào gốc cho rau màu ...
Hiện nay trồng rau tại nhà đã trở thành kỹ năng của những người dân đô thị, ...
Cây đậu rồng ưa trồng nơi đất tốt, giàu mùn, đất thịt nhẹ hoặc đất thịt pha ...
Mùa mưa, cây rau màu thường kém năng suất và chất lượng là do mưa lớn kéo ...
Vị thuốc được dùng từ cây dành dành với tên gọi Chi tử có vị đắng, tính ...
Tương tự như đối với su su trồng lấy quả song cần thêm một số kỹ thuật ...
Su su vừa tới lứa thì thu hoạch ngay, cách 5-7 ngày lại thu được một lần. ...
Rau chứa đến 80 – 95% nước nên rất dễ hỏng ngoại trừ những loại rau ăn ...
Do nắng gắt thường xuyên nên lưu ý chọn giống rau có lá khá dầy và thân ...
Rau đắng đất được coi là cây thuốc quí trong thiên nhiên bởi sự lành tính và ...
Sau các trận mưa lớn kéo dài, các ruộng rau màu thường rơi vào tình trạng ngập ...
Yêu cầu quan trọng nhất trong sản xuất trồng rau hữu cơ là không sử dụng thuốc ...
Nhiều người không ăn được rau củ có vị đắng. Nếu biết được những công dụng của ...
Rau củ màu tím không chỉ ngon mắt mà nó còn có rất nhiều tác dụng đối ...
Tại Trung Quốc, Cẩm là dược liệu có vị đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, ...
Rau mầm là rau được canh tác bằng các loại hạt giống thông thường, nhưng thời gian ...
Không nên dùng phân hữu cơ tươi bón hoặc tưới cho rau. Phân hữu cơ cần ủ ...
Vừng là cây có thời gian sinh trưởng ngắn, nên rất cần ánh sáng cho quang hợp ...
Yêu cầu quan trọng nhất trong sản xuất rau hữu cơ là không sử dụng thuốc trừ ...
Những lợi ích cho sức khỏe con người của đậu rồng có thể thấy rất rõ. Nhưng ...
Nói đến rau, người ta thường nghĩ đến vai trò cung cấp chất xơ, vitamin, nhưng ít ...
Cây ấu và rau nhút rất dễ trồng, ít vốn đầu tư, nhẹ công chăm sóc, ít ...
Hạt vừng còn gọi là hạt mè, trong các bài thuốc người ta cũng gọi là hạt ...
Bón phân cho rau, màu cân đối, bón sớm, bón nhiều kali và phun chế phẩm K-H; ...
Mô hình trồng rau ăn lá bằng phương pháp che phủ lưới là mô hình trồng rau ...
Lá khoai lang là loại rau dân dã vừa ngon, vừa mát và bổ. Củ và rau ...
Tận dụng khoảng không gian ở hiên nhà, sân thượng hoặc sân vườn, bạn sẽ có một ...
Để dùng làm thuốc, người ta dùng toàn cây, rửa sạch, phơi khô. Cũng dùng cả cây ...
Theo dược học cổ truyền, rau cần nước tính mát, vị ngọt, hơi cay, có công dụng ...
Từ cơ sở khoa học và khảo sát thực tế trong nhiều năm, chúng tôi xin cung ...
Với các loại rau ăn lá, nên chọn phần còn nguyên cụm, tươi xanh, bỏ bớt lá ...
Rau đắng biển có chứa hoạt chất saponin gồm bacosid A và B, có tác dụng gia ...
Hiện nay, phát triển ngành trồng rau sạch có hiệu quả kinh tế cao, phù hợp với ...
Rau là loại cây ngắn ngày nhưng cho khối lượng sản phẩm khá lớn. Do vậy, muốn ...
Trồng rau sạch bị ảnh hưởng rất lớn bởi điều kiện thời tiết. Việc thâm canh cần ...
Cẩm nang trồng rau ăn quả an toàn phần cuối
Dưới đây là những thực phẩm hàng đầu giúp tăng cường chức năng gan.
Các chuyên gia dinh dưỡng đồng ý rằng các chất dinh dưỡng có thể được bảo vệ ...
Trong sản xuất rau, tổ chức được một cơ cấu luân canh cây trồng tốt, chuẩn bị ...
Trong mọi điều kiện có thể, lớp phủ nên được làm từ các vật liệu hữu cơ ...
Một số rau xanh ăn hàng ngày là nguồn cung cấp chất khoáng, vitamin, vi khoáng, chất ...
Cách làm tốt nhất hãy bắt đầu bằng việc tạo dựng lượng vật chất hữu cơ ...
Tài liệu này giúp chúng ta hiểu thêm về phương pháp canh tác rau mới mà chắc ...
Hiện nay, trước tình trạng mất an toàn vệ sinh của các loại rau củ, nhiều người ...
Nhiều loại rau củ quả như củ dền, đậu nành… là những thực phẩm giàu dinh dưỡng ...
Nói đến đẹp da nhiều người nghĩ đến mỹ phẩm dưỡng da hoặc muốn đi viện thẩm ...
Mùa xuân hè rau củ thường nhiều thuốc trừ sâu hơn mùa đông do môi trường rất ...
Hầu hết các loại rau có tính kiềm trong tự nhiên. Ăn nhiều thực phẩm có tính ...
Luộc rau khi nước đã sôi, cho chút muối vào nước… là những cách đơn giản giúp ...
Trong lối sống bận rộn hiện nay, căng thẳng trong công việc và cuộc sống làm giảm ...
Các chuyên gia thuộc Đại học Rice - Mỹ gần đây cho biết việc bảo quản rau ...
Rau trộn giúp các món ăn chính đỡ ngán và thêm phần hấp dẫn. Tuy nhiên, không ...
Hẹ nước là một loài rong không chỉ mọc ở ruộng nước, mà còn hiện diện ở ...
Cây cần ta có thân xốp, chia thành nhiều đốt. Mỗi đốt có một lá, có bẹ ...
Người tiêu dùng chỉ còn mỗi một cách là phải có kinh nghiệm thực tế của mình. ...
Trước nay ta chỉ thường nghe đến những bài báo giúp mẹ kích thích sữa, ăn gì ...
Thanh lọc máu là điều cần thiết để các cơ quan nội tạng hoạt động suôn sẻ.
Rau xà lách là tên gọi chung cho một loại rau ăn sống , Rau xà lách ...
Rau ăn lá là nhóm rau xanh được dùng nhiều cho bữa ăn hàng ngày, rau là ...
Rau củ là một phần không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày, nhưng ăn rau thế ...
Rau ăn trái là các loại dây leo cho trái như bầu bí, mướp, khổ qua, dưa ...
Vì sao việc ngâm ủ hạt giống trước khi gieo là cần thiết? Theo GS.TS Mai Văn ...
Theo các chuyên gia dinh dưỡng trên trang The Health, rau xanh cũng như các loại củ ...
Quầng thâm mắt gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Ngoài các yếu tố di truyền, ...
Trồng rau tại nhà đang được người dân quan tâm và thực hiện, tuy nhiên do ...
Tuyệt đối không bón các loại phân chuồng chưa ủ hoai, không dùng phân tươi pha loãng ...
Các chuyên gia về rau khuyến cáo, nếu không rửa đúng cách, rau bẩn vẫn hoàn bẩn. ...
Rau sam còn có nhiều tên gọi khác như mã xỉ hiện, mã xỉ thái, trường thọ ...
Chọn cách gieo trồng rau màu nào hiệu quả đó luôn là mối quan tâm của bà ...
Toàn cây So đũa cũng là một nguồn thảo dược rất quý cho sức khỏe con người. ...
Đôi khi mua nhiều rau quả về nhưng bạn lại chưa cần ăn tới chúng đến hoặc ...
Những lời khuyên dưới đây của các chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp bạn hiểu rõ vấn ...
Bên cạnh việc tiêm chủng, các nhà khoa học cũng đề xuất một phương pháp nhằm giảm ...
Khi đục lỗ màng phủ thì không nên để ướt mặt màng phủ vì nó sẽ làm ...
Quế vị mọc lẫn trong các bãi cỏ dọc sông hồ. Loại rau này có vị cay ...
Sống thọ và sống có ích cho người khác luôn luôn là niềm mơ ước của mọi ...
Cây cần yêu cầu nước tưới rất nhiều, khi mới bắt đầu cấy gốc cây cần vào ...
Loại quả này phổ biến ở rất nhiều nước và có thể chế biến thành nhiều món ...
Trồng rau trong mùa mưa thường bất lợi hơn trong mùa nắng do năng suất, chất lượng ...
Rau ngành ngạnh được hái từ những đọt lá non của cây, lá rau này có thể ...
Rau sạch là sạch về hình thức mẫu mã bên ngoài : xanh mướt và không có ...
Việc lạm dụng hóa chất Trung Quốc để làm giá đỗ cung cấp cho người tiêu dùng ...
Vài năm trở lại đây khái niệm trồng rau an toàn trở nên quen thuộc với người ...
Rau sạch được bán trên thị trường hiện nay chỉ chú trọng yếu tố sạch qua vẻ ...
Rau củ phải dùng phân bón mới phát triển được. Tuy nhiên, mỗi loại rau, củ có ...
Rau mầm rất dễ gieo trồng, tuy nhiên để có được một khay rau mầm chất lượng, ...
Rau mầm là loại rau sạch nhất trong các loại rau hiện có trên thị trường, là ...
Rau mầm là loại rau mới phát triển ở giai đoạn mầm. Đây chính là một loại ...
Bầu đất dây hay còn gọi là Kim thất, Rau lúi, Rau bầu đất, Dây chua lè, ...
Hiện nay chúng ta bắt gặp các cửa hàng bán rau hữu cơ vậy rau hữu cơ ...
Rau chứa đến 80 – 95% nước nên rất dễ hỏng (ngoại trừ những loại rau ăn ...
Đau nửa đầu có nhiều dạng. Có thể bị đau nhiều ở một bên hoặc cả hai ...