Là loài cây gỗ ngập mặn thường xanh, cây có thể cao tới 30 m, đường kính đến 0,7m. Thân tròn thẳng, với vài đôi cặp mấu cành nằm cách đều nhau khoảng 0,5-0,7m, tán lá xanh đậm, rễ chân nơm cao tới 3m.
ĐƯỚC ĐÔI
Tên khác: Đước
Tên khoa học: Rhizophora apiculata BL.
Họ thực vật: Đước (Rhizophoraceae)
(Nguồn chính: Ngô Đình Quế, 2010)
1. Đặc điểm hình thái
Là loài cây gỗ ngập mặn thường xanh, cây có thể cao tới 30 m, đường kính đến 0,7m. Thân tròn thẳng, với vài đôi cặp mấu cành nằm cách đều nhau khoảng 0,5-0,7m, tán lá xanh đậm, rễ chân nơm cao tới 3 m, vỏ cây mầu xám nâu đến nâu đen với nhiều vết nứt dài.
Lá đơn mọc đối, hình bầu dục dài 10-15cm, rộng 4-6cm, gốc lá hình nêm, đầu nhọn, mặt dưới có nhiều chấm đen, gân chính nổi rõ ở mặt dưới, gân phụ không rõ, cuống lá dài 1,5-2cm, lá kèm hình búp dài 4- 8 cm rụng sớm.
Hoa nhỏ, mầu vàng nhạt tạo thành tụ tán 2 đến 4 bốn bông trên một cuống dài 0,5-1cm, mọc từ nách lá.
Quả hình trái lê ngược, dài 2-2,5 cm, vỏ ngoài mầu nâu, nhám với 2 tay đài còn lại mầu vàng hay đỏ nhạt khi chín chứa một hạt không phôi nhũ, hạt nẩy mầm trên thân cây mẹ cho ra cây mầm dài 15-25cm, còn gọi là trụ mầm.
Ở Cà Mau Đước đôi ra hoa từ tháng 11 đến tháng 1, quả chín vào tháng 7 đến tháng 9.
2. Đặc tính sinh thái
Ở Việt Nam, Đước đôi phân bố tự nhiên trên diện rộng từ Quảng Trị đến Đồng bằng Sông Cửu Long, nhưng phát triển mạnh nhất ở bán đảo Cà Mau, từ vĩ độ 8º50’ đến 9º20’ Bắc, nhiệt độ không khí trung bình năm 26,5ºC. Trong năm không có tháng lạnh (nhiệt độ không khí <20ºC), nhiệt độ của nước biển quanh năm luôn ≥25ºC. Lượng mưa khá cao từ 2500- 2800mm/năm.
3. Giống và tạo cây con
Vườn ươm phải gần nơi trồng rừng và thuận lợi cho việc vận chuyển cây con. Vườn ươm bố trí và lựa chọn cẩn thận ở nơi ngập triều trung bình trong năm, có bờ bao xung quanh để bảo vệ. Vườn phải đặt xa nơi nguồn bệnh và tách rời xa khu canh tác nông nghiệp, nơi chăn thả gia súc, tránh nơi thuỷ triều rút quá nhanh, nơi hay bị phù sa bồi lắng.
Quả Đước được thu gom từ những rừng Đước sinh trưởng tốt, có tuổi từ 10-30, cây có đường kính 8- 20cm và chiều cao trên 12m, sinh trưởng khoẻ mạnh không bị sâu bệnh. Quả Đước bao gồm cả trụ mầm bắt đầu chín từ tháng 7- tháng 12, nhưng thời gian thu vớt quả đước tốt nhất từ tháng 7 đến tháng 9 dương lịch (thời gian sau quả đước bị sâu nhiều).
Thu lượm quả chín trên mặt nước, khi thuỷ triều đưa ra biển rồi dạt vào những bờ biển thoai thoải hoặc thu hái trực tiếp từ cây mẹ bằng cách rung cho quả rụng xuống. Quả lấy giống phải còn nguyên vẹn, không có rễ ở trụ mầm, không bị sâu hại. Quả dài 20- 25 cm. Mỗi kg chứa khoảng 40 quả.
Quả sau khi thu hái về phải tiến hành phân loại. Loại bỏ những quả còn non, những quả bị sâu bệnh, bị cáy, còng cắn ngang thân. Quả giảm tỷ lệ nảy mầm rất nhanh khi ở điều kiện bình thường, do đó sau khi thu hái về phải cấy vào bầu ngay, khi không cấy kịp thời cần bảo quản bằng cách: để quả giống ở nơi có dòng nước chảy, dưới bóng râm; nếu để ở nơi khô ráo, thì phải rải đều thành một lớp mỏng, dày không quá 20 cm, mỗi ngày phải tưới nước 2 lần cho quả Đước giống, một lần vào sáng sớm, một lần vào buổi chiều. Thời gian bảo quản không quá 15 ngày.
Dùng vỏ bầu Polyetylen mầu trắng đục hay đen, bảo đảm độ bền cao để khi đóng bầu, chịu được ngâm trong nước biển hoặc quá trình chăm sóc vận chuyển cây con đi trồng rừng không bị hư hỏng.
Túi bầu có đáy, đường kính 15cm, cao 20cm, đục các lỗ nhỏ có đường kính 0,5cm xung quanh để thoát nước.
Sử dụng 95% loại đất cát pha ngập thuỷ triều hàng ngày để đóng bầu (đất được lấy ở tầng mặt có độ sâu 0- 20cm, pH= 6,5- 7,0; tổng muối tan 1-2%. Trộn 3% supe lân Lâm Thao với 1-2% phân bò khô tính theo trọng lượng bầu.
Trang mặt luống cho phẳng, nhặt sạch cỏ. Kích thước luống đặt bầu 1,0m x1,0m hai luống cách nhau 50cm, có rãnh thoát nước khi thủy triều rút.
Xếp bầu theo hàng, cứ hai hàng để cách một hàng, lấp đất xung quanh luống để giữ bầu.
Từ tháng thứ hai cứ 2 tháng đảo bầu một lần, bằng cách dịch chuyển bầu để tránh rễ cắm sâu vào đất. Tiến hành đảo bầu kết hợp với phân loại cây vào thời gian thuỷ triều rút.
Trụ mầm cấy trực tiếp 1/3 chiều dài (5-7cm) vào bầu đất. Mỗi bầu chỉ cấy 1 quả. Cấy quả vào ngày râm mát, tránh ngày mưa bão
Hàng ngày gỡ bỏ rong, rêu, vật cản bám vào quả. Sau khi cấy quả thường bị một số loài giáp xác, thân mềm, chân bụng, cua còng, ốc biển, hà sun…tấn công. Vì vậy, thường xuyên theo dõi bắt bỏ các loài động vật này đề phòng cắn nát trụ mầm.
Đất thích hợp cho trồng rừng đước là đất phù sa ngập mặn, hoặc đất phù sa ngập mặn phèn tiềm tàng, dạng trầm tích giầu bùn, cát phấn và sét. Đất có độ thành thục từ dạng bùn chặt đến sét mềm và sét, thích hợp nhất là dạng đất sét mềm (chân đi lún sâu từ 5- 30 cm, thích hợp nhất là 15- 20cm). Đất ngập triều khi triều cao trung bình và số giờ ngập nước triều 3- 4giờ/ngày.
Độ mặn nước biển thích hợp nơi trồng rừng từ 1-2%o. Trên dạng đất sét rắn chắc, đi không lún mà chỉ ngập nước khi thuỷ triều cao bất thường hay đất nhiều cát, mặt đất có nhiều cỏ chịu mặn trồng rừng cây sinh trưởng và phát triển rất kém.
Trồng thuần loài, bố trí theo hình vuông hay nanh sấu hoặc trồng hỗn loài với Dà quánh, Đưng, Mắm trắng, Vẹt.
Mật độ trồng rừng thuần loài 10.000 cây/ha, cự ly 1,0m x 1,0m.
Trên đất thích hợp có thể trồng với mật độ 20.000 cây/ha. Cự ly trồng 0,7m x 0,7m.
Trồng bằng cây con có bầu vào tháng 7 đến 15 tháng 10 dương lịch, tốt nhất là tháng 7đến tháng 9 dương lịch.
Trồng cây khi thuỷ triều rút. Dùng dây nilon thắt nút chia thành các đoạn 1m, kéo thẳng hàng để trồng đúng khoảng cách. Biện pháp dễ làm nhất là dùng một đoạn tre bương hoặc luồng dài 3m, lắp răng dài 10cm với khoảng cách 1m x 1m (Giống như một cào cỏ). Một người cầm cào này kéo theo một đường thẳng trên mặt bùn. Sau đó lại dùng cào kéo theo chiều vuông góc tạo thành những ô vuông thẳng hàng ngang dọc.
Đối với cây có bầu thì rạch bỏ vỏ bầu trước khi trồng. Không làm đứt rễ để tránh xâm nhập mặn, cây dễ bị chết.
Trong 4 năm đầu khi rừng đước chưa khép tán, tiến hành chặt bỏ các cây gỗ tạp và thực bì tự nhiên mọc xen lẫn với rừng đước (nếu có). Từ năm thứ 5 trở đi rừng đước hoàn toàn khép tán bắt đầu tiến hành tỉa thưa.
Sau khi trồng rừng từ 2-6 tháng, cần vớt bỏ rong, rêu, tảo bám trên thân, lá nếu có tạo điều kiện cho cây con quang hợp tốt.
Bắt cua, còng, ốc ăn lá cây. Khi phát hiện sâu non dùng tay bắt giết, hoặc rung cây cho sâu rơi để giết.
Bảo vệ các loài ký sinh thiên địch như chim ăn sâu, một số loài côn trùng có lợi như bọ ngựa, các loài ong ký sinh trên trứng và sâu non của sâu hại cây ngập mặn.
Chỉ sử dụng biện pháp phun thuốc hoá chất trong trường hợp sâu hại xuất hiện lan tràn với mật độ cao, có nguy cơ bùng nổ thành dịch. Nên sử dụng các loại thuốc có nguồn gốc thực vật, chóng phân giải, ít độc hại với người và gia súc như các loại thuốc có gốc Perythroide.
Đánh giá tiêu chuẩn cây trồng sau 2 tháng theo tỷ lệ sống nếu lớn hơn 85% là đảm bảo tỷ lệ thành rừng (theo quy định đối với cây ngập mặn là 70%). Nếu tỷ lệ sống <85% cần tiến hành trồng dặm để đạt mật độ, đặc biệt nếu cây chết >50% phải thanh lý và trồng lại. Số lá trung bình một cây là 3-4 lá.
5. Khai thác, sử dụng
Gỗ mầu trắng hồng, cứng, nặng, dùng làm củi, đốt than, làm vật liệu xây dựng, ván sàn. Vỏ cây chứa nhiều tanin.
Sau khi rừng trồng khép tán 4-5 năm, chậm nhất là 1 năm sau phải tiến hành chặt nuôi dưỡng ở tuổi 5-6, cường độ tỉa 35-50%; ở tuổi 11-12, cường độ tỉa 30-35%, số cây còn lại 5000-6000 cây/ha; ở tuổi 20-21, cường độ tỉa 30- 35%, số cây còn lại 2500-3000 cây/ha.
Đến khi khai thác chính ở tuổi 30, mật độ còn lại khoảng 2000 cây/ha, trữ lượng trung bình là 300-320 m3/ha.
Việc khai thác rừng phải thực hiện đúng các trình tự, thủ tục theo quy định tại quyết định số 02/1999-QĐ-BNN-PTLN, này 05/01/1999.
Keo lai (Acacia hybrid) là giống lai tự nhiên giữa keo tai tượng (Acacia mangium) và keo ...
Bạch đàn nâu là cây mọc nhanh, cung cấp gỗ nhỏ với chu kỳ 5-10 năm. Gỗ ...
Cây phát triển mạnh trên đất sâu ẩm, tơi xốp, đất trồng lúa nương sau 1-2 vụ. ...
Cây gỗ lớn, cao tới 40-45m, thân thẳng tròn, phân cành cao, đường kính đạt tới 2-2,5m, ...
Giâm cành là một trong những phương pháp nhân giống vô tính, được sử dụng khá rộng ...
Cây ưa sáng, mọc chậm, sống lâu, khi nhỏ ưa bóng. Lúc nhỏ sinh trưởng nhanh, từ ...
Trám trắng ưa sáng, những năm đầu cần che bóng nhẹ, mọc rất nhanh. Nước ta nhiều ...
Cây gỗ trung bình, cao 18-20m, có thể trên 20m, đường kính ngang ngực 20-25cm. Thân cây ...
Cây có đường kính ngang ngực 50-60cm, cao tới 30m, thân thẳng, có bạnh vè; vỏ màu ...
Cây xoan là cây lấy gỗ cho thu hoạch nhanh, có thể thu hoạch sau 6 năm. ...
Lát hoa là một trong các loài cây gỗ lớn, cây có thể cao tới 25 – ...
Cây gỗ lớn, đường kính ngang ngực có thể đạt trên 1m, chiều cao 25-35m. Thân tròn, ...
Để phân biệt rỏ giữa gỗ cây sưa đỏ và cây sưa trắng đó là mùi thối ...
Cây cao 25-30cm, thân thẳng, thuôn đều, đường kính ngang ngực đạt 60-70cm, phân cành cao trên ...
Cây gỗ cao 20-22m, đường kính ngang ngực 30-40cm. Thân thẳng, khi non vỏ màu vàng nhạt, ...
Cây gỗ lớn, thân tròn thẳng, cao 30-40m, đường kính có thể đạt 150-200cm, có bạnh vè, ...
Cây sao đen còn gọi là koky (Campuchia), may khèn (Lào), Tên khoa học Hopea adorata Roxb, ...
Chổi xuể còn gọi là cây chổi sể, thanh hao.Tên khoa học Baeckea frutescens L.Thuộc họ sim ...
Cây gỗ lớn, cao 30-40m, đường kính ngang ngực 40-50cm, thân thẳng tròn đều. Vỏ màu xám ...
Cây bàng còn gọi là quang lang, chambok barang parcang prang - Campuchia, badamier - Pháp.Tên khoa ...
Cây gỗ, cao 10-15m. Lá đơn nguyên, hình mũi mác, mặt trên xanh, mặt dưới màu nhạt ...
Đước vòi là cây thân gỗ cao 2-8m. Lá đơn hình bầu dục hơi dài, chóp có ...
Cây Long não hay còn gọi là cây dã hương, có tên khoa học là Cinnamomum ...
Cây gỗ lớn, rụng lá, cao đến 25-30 m, đường kính có thể đạt 90cm hoặc hơn ...
Cây gỗ lớn, thường xanh, cao 25-35m, đường kính ngang ngực đạt 80-100cm. Thân thẳng, tròn đều, ...
Cây trám, thuộc chi Trám ( Canarium ), ở Việt Nam phổ biến có 2 loài trám ...
Cây gỗ lớn, cao 37-45m, đường kính có khi tới 2-2,5m, thường xanh. Gốc có bạnh vè, ...
Đây là loài có biên độ sinh thái rộng, thích nghi được với nhiều vùng lập địa ...
Thân cây thường thẳng, trong điều kiện trồng với mật độ thấp khi đó không gian dinh ...
Lim xẹt là cây gỗ lớn, cao 25-30m, đường kính ngang ngực tới 50-60cm. Vỏ màu nâu ...
Mỡ là cây gỗ lớn thường xanh cao tới 25-30m, đường kính ngang ngực 30cm và có ...
Cây thường xanh được trồng làm cây bóng mát, cây cảnh quan ven đường, trồng rừng lấy ...
Cây gỗ lớn, cao tới 30m, đường kính có thể đạt 50cm. Vỏ ngoài màu nâu hay ...
Là cây ưa sáng, tốc độ sinh trưởng tương đối nhanh có thể trồng hỗn ...
Vạn trứng là cây gỗ lớn, có thể cao tới 30-35m, đường kính đạt tới 90-120cm, tán ...
Cây ưa sáng, sinh trưởng trung bình, tái sinh hạt tốt dưới tán rừng, tái sinh chồi ...
Cây gỗ thân thẳng, cao 20-30m, đường kính ngang ngực 60-100 cm, cành nhánh ít chủ yếu ...
Cây gỗ lớn, cao trên 30 m, đường kính có thể tới trên 200 cm. Thân tròn ...
Cây gỗ lớn cao 30-40m, thân hình trụ thẳng, đường kính 60-80cm. Tán nhỏ, tỉa cành tự ...
Thông caribê là loài lá kim, thường xanh, cây gỗ lớn, cao tới 30-45m, đường kính đạt ...
Cây gỗ cao 30-40 m, thân thẳng tròn, vỏ mầu nâu sẫm, nứt dọc sâu, sau bong ...
Cây gỗ lớn, có thân tròn, thẳng, cao từ 20-25m, nơi đất tốt có thể cao 30m, ...
Cây gỗ lớn, sống lâu năm, thân thẳng, cao 20-25m, đường kính trung bình 40-50cm ở tuổi ...
Tràm ta có thể chịu được ngập nước 6 tháng mùa mưa, nước ngập sâu 0,5-1,0m, thích ...
Cây gỗ lớn, cao 25-30 m và có thể hơn, đường kính ngang ngực 50-60 cm, có ...
Cây trưởng thành có thể đạt chiều cao tới 25-30m, đường kính thân đến 60cm, cũng có ...
Trám đen là cây gỗ lớn, cao 25-30m, đường kính 40-50cm. Thân tròn thẳng, gốc hơi có ...
Xà cừ lá nhỏ là cây gỗ lớn cao tới 40 m, đường kính trên 100 cm, ...
Cây xoan đào là loại cây gỗ lớn cao 20-25m, thân thẳng tròn,đường kính 40-50cm. Vỏ nhẵn ...
Bạch đàn lai có khả năng phân bố rộng rãi từ vùng khí hậu nhiệt đới đến ...
Cây gỗ trung bình cao tới 20m, đường kính 30-50cm hoặc hơn, thân thẳng. Vỏ ngoài màu ...
Keo lai mọc nhanh, cành lá phát triển mạnh, xanh quanh năm, sau khi trồng 1-2 năm ...
Cây sa mộc là loài cây gỗ lớn, có giá trị kinh tế cao, gỗ bền đẹp ...
Ở Việt Nam, cây Paulownia phân bố trong rừng tự nhiên ở một số tỉnh phía Bắc, ...
Kỹ thuật trồng rừng và các mô hình rừng trồng phòng hộ chắn gió, chắn cát ven biển
Gỗ sao đen rất được ưa chuộng làm vật liệu xây dựng, đóng thuyền, tầu hoặc có ...
Cây mây nguyên liệu ngày càng cạn kiệt, trong khi nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu ...
Cây dó bầu cao 30 – 40m, thân thẳng tán thưa. Vỏ màu xám nhiều xơ. Lá ...
Dựa vào cách tạo trầm tự nhiên của cây Gió Bầu như gió bão gẫy cành hoặc ...
Thân cây bạch đàn trắng cao đến 45 mét; thân phẳng với những dải màu từ trắng, ...
Dựa vào chỉ tiêu kinh tế để chọn giống, nên khi trồng bạch đàn cần chú ý ...
Khơi hố rộng hơn kích thước bầu, xé vỏ bầu, đặt cây thẳng đứng, vun đất nhỏ ...
Keo lá Tràm - Acacia auriculiformis hay các loại cây Keo là loại Cây gỗ cao tới ...
Rừng keo lai trồng đúng kĩ thuật thâm canh: chọn giống tạo cây con, trồng, chăm sóc ...
Keo lai là tên gọi của giống lai tự nhiên giữa Keo tai tượng (Acacia mangium) và ...
Cây đước (Đước đôi) có tên khoa học là (Rhizophora apiculata B.L). Ở Việt Nam, đước phân ...
Cây muồng đen có tên khoa học: Cassia siamea Lam, thuộc họ: Vang (Caesalpiniaceae), còn có tên ...
Cây sưa còn gọi là cây hương đàn, cây huê tên khoa học là Dalbergia tonkinensis Prain, ...
Tại Việt Nam, cây bạch đàn trắng được di thực đến và hiện có nhiều giống cây ...
Trám trắng là cây bản địa, đa mục đích, được nhân dân ta ưa chuộng. Là cây ...
Keo tai tượng là dạng cây gỗ lớn, chiều cao có thể đạt tới 30 m. Đường ...
Cây xoan đào có giá trị gấp nhiều lần các loại cây lâm nghiệp khác. Hiện nay ...
Cây Neem - Xoan chịu hạn sinh trưởng tốt trên các loại đất có thành phần cơ ...
Khoảng cách trồng trám 6 x 7 m hoặc 7 x 8 m, mật độ khoảng 200 ...
Theo kinh nghiệm của trồng và cấy ghép cây trám đen của bà con nông dân Hiệp ...
Cây Xoan - còn gọi là Xoan ta có tên khoa học là Melia azedarach L thuộc ...